توسط : با دوره‌های نامنظم قاعدگی یا عدم تخمک‌گذاری دچار مشکل شده‌اید؟ رابطه بین کاهش یا افزایش وزن و قاعدگی را بشناسید تا بهتر درک کنید که چگونه تغییرات بدنی می‌توانند بر سلامت قاعدگی‌تان تأثیر بگذارند.
وزن شما نقش مهمی در حفظ تعادل هورمونی سالم دارد، که مستقیماً روی چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد. هم افزایش وزن و هم تغییرات قاعدگی با هم در ارتباط هستند، زیرا تغییرات ناگهانی در مقدار چربی بدن می‌تواند تولید هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون، که برای تنظیم قاعدگی ضروری هستند، را مختل کند.
کاهش بیش از حد وزن یا افزایش زیاد چربی بدن می‌تواند این تعادل را به هم بزند و منجر به قاعدگی‌های نامنظم یا حتی عدم تخمک‌گذاری شود. بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌توانند این نوسانات هورمونی را تشدید کنند. بنابراین، درک این ارتباط بین کاهش یا افزایش وزن و تغییرات قاعدگی و نحوه وابستگی متقابل آنها اهمیت زیادی دارد.
افزایش وزن و قاعدگی – آیا رابطه‌ای وجود دارد؟
بله، ارتباطی مستقیم بین افزایش وزن و نامنظم شدن قاعدگی وجود دارد. اگر اخیراً وزن کمی اضافه کرده‌اید و اکنون در وضعیت «اضافه وزن» قرار دارید، این موضوع می‌تواند به روش‌های مختلفی بر چرخه قاعدگی شما تأثیر بگذارد:
۱. قاعدگی‌های نادر
وقتی بدن شما چربی اضافی ذخیره می‌کند (بافت چربی)، می‌تواند باعث اختلال در تعادل هورمونی شود و تخمک‌گذاری را تحت تأثیر قرار دهد. سلول‌های چربی مقدار بیشتری استروژن تولید می‌کنند و بالا بودن استروژن می‌تواند سطح هورمونی شما را به هم بزند و گاهی تخمک‌گذاری را متوقف کند و منجر به عدم داشتن قاعدگی شود. یکی از دلایل رایج عدم قاعدگی در زنان دارای اضافه وزن، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است، طبق گزارش “مجله چاقی و سندرم متابولیک”.
۲. قاعدگی‌های سنگین‌تر
یکی دیگر از عواقب ارتباط بین افزایش وزن و تغییرات قاعدگی، دوره‌های سنگین‌تر است. زنانی که دچار اضافه وزن هستند، اغلب با قاعدگی‌های سنگین‌تری مواجه می‌شوند. قاعدگی سنگین به معنای خونریزی است که:
- بیش از هفت روز طول می‌کشد
- نیاز به تغییر مداوم پد یا تامپون دارد
- شامل دفع خون لخته شده بزرگ است
اگر این نوع خونریزی درمان نشود، می‌تواند به کمبود آهن و فقر خون منجر شود که باعث خستگی و ضعف می‌شود.
کاهش وزن چگونه بر قاعدگی تأثیر می‌گذارد؟
رابطه بین وزن و قاعدگی فقط یک طرفه نیست. کاهش سریع وزن یا داشتن وزن کمتر از حد طبیعی هم می‌تواند بر چرخه قاعدگی شما تأثیر بگذارد. این موضوع می‌تواند باعث کاهش سطح استروژن شود که به نوبه خود چرخه قاعدگی را مختل می‌کند. در ادامه نحوه تأثیر کاهش وزن بر قاعدگی را مشاهده می‌کنید:
۱. قاعدگی‌های سبک‌تر
کاهش سریع وزن می‌تواند سطح استروژن را پایین بیاورد و منجر به قاعدگی‌های دیررس یا نامنظم شود. بدن شما کاهش سریع وزن را علامتی از استرس شدید یا گرسنگی می‌داند و به مغز سیگنال می‌دهد تا سیستم تولیدمثلی را غیرفعال کند و انرژی را ذخیره کند.
۲. فقدان کامل قاعدگی (Amenorrhea)
اگر خیلی زیاد وزن کم کنید، قاعدگی شما ممکن است کاملاً متوقف شود. این وضعیت را آمنوره (عدم داشتن قاعدگی) می‌نامند و وقتی رخ می‌دهد که سه ماه یا بیشتر از قاعدگی محروم شوید و در عین حال باردار نباشید. علائم آن می‌تواند شامل ریزش مو، سردرد و رشد بیش از حد مو در صورت باشد. این امر در زنان مبتلا به PCOS شایع‌تر است.
کم‌وزن بودن می‌تواند سطح هورمون‌ها را به هم بزند و مانع از تخمک‌گذاری شود، به این معنا که دیگر قاعدگی نخواهید داشت. این موضوع همچنین می‌تواند منجر به ناباروری شود و همچنین به سلامت استخوان‌ها آسیب برساند، چون کاهش سطح استروژن به مرور زمان باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود.
چگونه وزن سالمی حفظ کنیم تا قاعدگی منظم شود؟
برای مدیریت چرخه قاعدگی، حفظ وزن سالم بسیار مهم است. راهکارهای زیر می‌توانند به شما کمک کنند:
- رژیم غذایی تعادلی داشته باشید: از مصرف بیش از حد غذاهای پرچرب و پرکالری خودداری کنید و سعی کنید مواد مغذی و الیاف‌دار بخورید.
- ورزش منظم انجام دهید: فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، یوگا یا تمرینات مقاومتی به تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کنند.
- به بدن خود استراحت دهید: استرس و خستگی مفرط هم می‌توانند تأثیر منفی روی قاعدگی داشته باشند.
- به پزشک مراجعه کنید: اگر متوجه تغییرات جدی در قاعدگی خود شدید، مشورت با یک متخصص زنان و تغذیه‌شناس می‌تواند به شناسایی علت اصلی و رفع مشکل کمک کند.
حالا که می‌دانیم افزایش وزن و چرخه قاعدگی شما به هم وابسته هستند، حفظ وزن سالم بسیار مهم است. در اینجا ۷ نکته برای کمک به شما در حفظ مسیر درست آورده شده است:
- بر رژیم غذایی سالم و متعادل تمرکز کنید. رژیم غذایی شما باید شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل، آجیل، دانه‌ها و پروتئین‌های کم‌چرب باشد. از غذاهای فرآوری‌شده و شیرین پرهیز کنید.
- از محدودیت‌های شدید کالری یا رژیم‌های مُد روز (FAD) یا رژیم‌های سخت اجتناب کنید. این موارد می‌توانند بر تولید هورمون‌های حیاتی تأثیر منفی بگذارند.
- در فعالیت‌های بدنی منظم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، دویدن، تمرینات قدرتی یا وزنه‌برداری شرکت کنید.
- هدف‌تان ۷ تا ۸ ساعت خواب باکیفیت باشد، زیرا کمبود خواب می‌تواند بر هورمون‌های گرسنگی تأثیر بگذارد.
- استرس مزمن می‌تواند منجر به پرخوری عصبی و افزایش وزن شود. بنابراین، تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، تنفس عمیق یا مدیتیشن را تمرین کنید.
- نوشیدن مقدار زیاد آب در طول روز می‌تواند با کاهش مصرف غذا، به ویژه اگر قبل از غذا آب بنوشید، به کاهش وزن کمک کند.
- مصرف روزانه قند خود را محدود کنید، زیرا می‌تواند منجر به افزایش وزن و سایر مشکلات سلامتی شود که باعث افزایش وزن می‌گردند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در حالی که ارتباط طبیعی بین افزایش وزن و تغییرات قاعدگی وجود دارد، در صورت تجربه علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- قطع ناگهانی قاعدگی برای بیش از ۹۰ روز، در حالی که باردار نیستید.
- قاعدگی‌های شما پس از منظم بودن، نامنظم می‌شوند.
- قاعدگی شما بیش از هفت روز طول می‌کشد.
- خونریزی شما سنگین‌تر از حد معمول است یا هر یک تا دو ساعت یک نوار بهداشتی یا تامپون را کاملاً خیس می‌کند.
- فاصله بین قاعدگی‌های شما کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳۵ روز است.
- بین دوره‌های قاعدگی خود خونریزی دارید.
- درد شدید غیرعادی در دوران قاعدگی را تجربه می‌کنید.
علاوه بر این، اگر با هر مشکل دیگری در چرخه قاعدگی یا تخمک‌گذاری مواجه هستید، مهم است که با پزشک مشورت کنید.
منابع:
